دانلود مبانی نظری تهذیب، ذکات، جهاد اکبر، تطهیر ، تزکیه اخلاقی 2021

دانلود مبانی نظری تهذیب، ذکات، جهاد اکبر، تطهیر ، تزکیه اخلاقی 2021
لینک دانلود محصول
مبانی نظری تهذیب، ذکات، جهاد اکبر، تطهیر ، تزکیه اخلاقی (فصل دوم تحقیق)
– تعریف تزکیه
– معنای لغوی تزکیه
تزکیه از ماده “زکو” است ودر لغت آن را به معنای اصلاح دانستهاند.[1] معنای نمو و رشد نیز برای آن ذکر شده است.[2] اما از این لحاظ که این ماده در معنای مصطلح خود بیشتر به کار رفته است، متاخرین از لغتدانان معنای لغوی آن را نزدیک به معنای اصطلاحی آن گرفتهاند و برخی لغتدانان آن را تطهیر نفس از اخلاق ذمیمه معنا کردهاند.[3] در کل میتوان گفت: تزکیه در لغت به معنای پاک گردانیدن و به صلاح آمدن و رشد یافتن نفس و مال و کشت و زرع و همچنین به معنای ستودن نفس و خودستایی و به ناز زیستن در فراوانی است.[4]
««تزكیه» واژهاى عربى است و در زبان فارسى، لفظ واحدى كه دقیقاً معناى آن را برساند و معادل آن باشد، سراغ نداریم. براى بیان معناى دقیق آن در فارسى باید چند واژه را كنار هم بگذاریم. مفاهیمى از قبیل: شكوفایى استعدادها، بالندگى، و رشد و كمال یافتن، در معناى «تزكیه» مندرج است. قرآن این مفهوم را در مقابل «تدسیه» به كار برده است؛ آن جا كه میفرماید: «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكّاها. وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسّاها.»[5]»[6]
«مورد اصلى استعمال این كلمه در پرورش درخت است؛ زمانى كه باغبانى به درخت رسیدگى مىكند، آن را هرس نموده، آب و خاك و نور مناسب آن را تأمین مىكند تا درخت رشد كرده و به ثمر برسد. در این كارِ باغبان، هم جهت اثباتى هست و هم جهت سلبى. براى رشد درخت، از یك سو دادن آب و كود و فراهم كردن نور و حرارت كافى لازم است و از سوى دیگر، قطع شاخههاى اضافه و هرس كردن آن نیز ضرورى است. علاوه بر كارهاى ایجابى و اثباتى، حذف زواید و برطرف كردن آلودگىها نیز در شادابى و بارورى هرچه بهتر و بیشتر درخت تأثیر دارد.»[7]
– واژههای مرتبط با تزکیه
– تهذیب
تهذیب در لغت به معنای پاکیزه کردن، اصلاح کردن، خالص کردن و شتاب کردن است و مُهذَّب کسی است که پیراسته از عیوب اخلاقی و آراسته به اوصاف نیکو باشد.[8]تهذیب در عرفان، از مقامات سلوک و به معنای تبدیل اخلاق مذموم به محمود یا جدا شدن از نفس اماره و شیطان است؛ ازاینرو، عبودیت جز با تهذیب به دست نمیآید.[9]
تهذیب در متون عرفانی به استقلال، کم به کار رفته و معمولاً نتیجة مقام مجاهدت یا ریاضت دانسته شده است.[10] از این اصطلاح گاه به تصفیه و تنقیة نفس تعبیر کردهاند.[11] دراغلب منابع تهذیب در کنار تزکیه به کار رفته[12] و همچنین در تعریف تزکیه معنایی نزدیک به تهذیب آورده شده است.[13]
ظاهراً تنها خواجه عبداللّه انصاری از اصطلاح تهذیب به استقلال و بتفصیل سخن گفته است.[14]
– زکات
زکات و تزکیه با یکدیگر ارتباط نزدیکی دارند و زکات مقدمهای برای تزکیة نفس و افزایش رزق و روزی به شمار میرود، چنانکه طبرسی در الاحتجاج[15] روایت کرده است که خداوند زکات را سبب پاک شدن نفس و رشد و نمو در رزق و روزی قرار داد. همچنین روایت شده است که زکات دادن موجب تزکیة نفس از بخل میشود.[16] به نظر برخی مفسران منظور از زکات در قرآن، پرداخت مقدار معیّنی از مال نیست، بلکه در بعضی موارد، منظور طهارت و پاکیزگی یا همان تزکیه نفس است، از جمله در آیه ۴۳ سوره بقره: «وَاَقیموا الصَّلو’ةَ و ا’تُوا لزَّکو’ةَ…»[17] آیه ۴ سوره مؤمنون: «وَالَّذینَ هُم لِلزَّکو’ةِ فاعِلونَ» که منظور تطهیر مال با انفاق است[18] و آیه ۳۱ سوره مریم : «… وَ اَوْصانی بِالصَّلَو’ةِ و الزَّکو’ةِ».
راغب اصفهانی در بیان معنای واژهی زکات مینویسد: «زکات، رشد و نموی است که ناشی از برکت خداوند است و هم به امور دنیوی و هم امور اخروی را شامل میشود.»[19]
– جهاد اکبر
پیغمبر اكرم (صلى الله علیه و آله) گروهى از مجاهدان اسلام را به سوى میدان جهاد فرستاد، هنگامى كه از جهاد بازگشتند فرمود: «مرحبا بقوم قضوا الجهاد الاصغر وبقى علیهم الجهاد الاكبر فقیل یارسول الله ماالجهاد الاكبر، قال (صلى الله علیه و آله): جهاد النفس; آفرین بر جمعیتى كه جهاد اصغر را انجام دادند و جهاد اكبر بردوش آنها مانده است؛ كسى عرض كرد: اى رسولخدا! جهاد اكبر چیست؟ فرمود: جهاد با نفس.»[20]
امام باقر (علیهالسلام) میفرماید: «هیچ برتری و فضیلتی همانند جهاد نیست و هیچ جهادی در قدر و منزلت با جهاد با نفس برابری ندارد.»[21]
– تطهیر
بسیاری از مفسران، تزکیه و تهذیب و تطهیر را مترادف یکدیگر آوردهاند.[22] البته گاه تزکیه مبالغه در تطهیر و زیادت در آن نیز دانسته شده است.[23]
دانلود مبانی نظری تهذیب، ذکات، جهاد اکبر، تطهیر ، تزکیه اخلاقی 2021
لینک دانلود محصول